Ένας μύθος καταρρίπτεται! Η”μοναδικότητα” της λέξης φιλότιμο

Επικρατεί η αντίληψη ότι η λέξη ‘φιλότιμο’ δεν έχει ακριβή μετάφραση σε καμία ξένη γλώσσα. Όποιος όμως γνωρίζει την αλβανική θα διαπιστώσει πως η αντίληψη αυτή δε στέκει. Η λέξη φιλότιμο αντιστοιχεί ακριβώς στην αλβανική λέξη ‘sedër‘.

Η λέξη ‘φιλότιμο’, ως γνωστόν, έχει δύο διαφορετικές σημασίες: 1) το αναπτυγμένο αίσθημα της προσωπικής τιμής και της αξιοπρέπειας, 2) η ευσυνειδησία στην εκτέλεση έργου, καθήκοντος. Η λέξη ‘sedër‘ έχει και αυτή δύο διαφορετικές έννοιες, οι οποίες αντιστοιχούν πλήρως με τις δύο σημασίες της λέξης ‘φιλότιμο’!

Ας πάρουμε κάθε σημασία ξεχωριστά. Ας αρχίσουμε με την πρώτη. Στα ελληνικά λέμε: ”Για ένα φιλότιμο ζει ο άνθρωπος”. Στα αλβανικά χρησιμοποιείται μια παρεμφερής έκφραση: ”Burri për sedër jeton.” (”Ο άνδρας ζει για ένα φιλότιμο.”). Στα ελληνικά λέμε: ”Αν είχε μια στάλα φιλότιμο…”. Στα αλβανικά λέμε ακριβώς το ίδιο: ”Nëse kishte një pikë sedre…” (”Αν είχε μια στάλα φιλότιμο…”)! Τέλος, στα ελληνικά λέμε: ΄΄θίγω/πληγώνω το φιλότιμο κάποιου” ακριβώς όπως και στα αλβανικά λέγεται: ”e prek/lëndoj në sedër dikë΄΄ (κυριολεκτική μετάφραση: ”θίγω/πληγώνω κάποιον στο φιλότιμο”).

Aκολουθήστε μας στο Google News για να μαθαίνετε πρώτοι τα νέα της Πάργας

Τώρα, όσον αφορά την δεύτερη έννοια της λέξης. Στα ελληνικά λέγεται: ΄΄δουλεύει/εργάζεται με φιλότιμο”. Στα αλβανικά λέμε: ”punon me sedër΄΄ (”δουλεύει/εργάζεται με φιλότιμο”), με άλλα λόγια το ίδιο ακριβώς.

Νομίζω πως είναι πλέον ξεκάθαρο ότι οι δύο λέξεις, δηλαδή η ελληνική λέξη ΄φιλότιμο’ και η αλβανική λέξη ‘sedër‘ δεν διαφέρουν στο παραμικρό σημασιολογικά. Η αντίληψη λοιπόν πως η λέξη ‘φιλότιμο’ είναι ‘‘μοναδική‘‘ είναι εσφαλμένη και πηγάζει από την άγνοια. Καθόλου απίθανο είναι μάλιστα να υπάρχει και σε κάποια άλλη γλώσσα, πέρα από την αλβανική, αντίστοιχη λέξη. Καιρός είναι για σοβαρές μελέτες ώστε να αποφεύγονται οι αβάσιμοι ισχυρισμοί.

Μιχαήλ Ντινόπουλος